Achtergrondartikelen | Links | Opvoeding tot haat en terreur | Waarom er geen vrede is met de Palestijnen. | |
Background articles | Links | Education to hatred and terror | News | Why there is no peace |
DEBKAfile Special Political Analysis
February 23, 2003,
![]() |
The spotlight on Ariel Sharon's attempts to form a post-election coalition government has focused mostly on Labor's dilemma between upholding its election pledge to shun a Sharon-led government, or bowing to signals from Washington and jumping aboard. |
Sunday morning, February 23, Likud negotiators were discovered to have pre-empted
Labor by forging an accord with the National Religious Party and Shinui (Change)
after the two had struck enough common ground to sit side by side in the same
cabinet.
Together, Likud (40), Shinui (15) and NRP (6), command a Knesset majority of
one (61 out of 120 seats). But that will be enough to get Sharon through the
immediate emergency period of the US war against Iraq. After that, the field
is wide open.
At the same time, in the last 24 hours, some key pre-conceptions and ground
rules have been quietly done away with - above all, the premise that without
Labor, any Sharon government will automatically be forced in to the arms of
the extreme right and the ultra-religious.
That premise was abruptly rebutted by the new coalition deal. The extreme right
will have to moderate its positions to join the administration of a prime minister
who has declared himself in favor of a Palestinian state. The ultra-religious
were taken care of in a different way.
Disproportionately rewarding the NRP, though divided and fractious after netting
only 6 mandates in the January election, with the two deluxe portfolios of Housing
and Construction and Labor and Welfare, plus one deputy minister's post in the
prime minister's office and the chair of one of the more powerful parliamentary
committees, was a slap in the eye for ultra-religious Sephardi Shas.
The most important part of this bonanza is the job of deputy minister, with
authority to oversee the break-up the Shas bastion, the budget-gobbling Religious
Affairs Ministry, and determine the slate of candidates for election later this
year of Israel's next two chief rabbis, Ashkenazi and Sephardi. Until Sunday
morning, the Shas candidate, Tel Aviv's Chief Rabbi Shlomo Amar of Tel Aviv,
was unopposed. Now, the NRP can step in to run its own candidate: Safed's Chief
Rabbi Shmuel Eliahu, son of former national Chief Rabbi Mordecai Eliahu, who
is the spiritual leader of the NRP and of large sections of the West Bank and
Gaza Strip's Jewish communities.
Mordecai Eliahu
The party's candidate for Ashkenazi Chief Rabbi will be Ramat Gan's Chief Rabbi
Yaacov Ariel, a hard-liner on laws of marriage and divorce.
Clearly, the NRP was willing to give way on some of its most cherished convictions
in order to accommodate Shinui and buy enough leverage in government to blot
out the dominance of Shas and the United Torah Front in the ultra-religious
community. Neither of those parties has too many weapons to fight for its holdings;
Shas dropped from 17 Knesset seats to eleven in the last elections and the UTF
failed to improve on its traditional five. Now, the UTF is losing its foremost
bastion, the Housing Ministry, to the NRP. This blow may well persuade UTF leader
Rabbi Menahem Porush to reconsider his alliance with Shas's Rabbi Ovadia Yosef
and throw in his lot with Sharon.
Clearly, Sharon and Shinui's Tommy Lapid have used the NRP as a blunderbuss
to break the hold of the once omnipotent Shas. No Likud or Labor leader was
ever able to form a government in the last quarter of a century without bowing
to the demands of Shas. No national budget was ever passed without surrendering
to that party's exorbitant demands.
For the sake of the common effort to break this stranglehold, three diverse
parties Likud, Shinui and the NRP all made concessions, joining in a historic
pact that could keep the Sharon government stable for several months - especially
given the disarray in opposition ranks.
The Labor party has become the victim of its dilemmas. Its chairman Amram Mitzna
has surrounded himself with a circle of party activists with long records in
government who are convinced it is theirs by right. They include party secretary
Ofir Pines and former ministers Baige Shohat, Haim Ramon and Yuli Tamir. This
group is convinced that Sharon will be forced to co-opt Labor on its terms,
the chief of which are massive evacuations of Jewish settlements in Palestinian
areas, the re-allocation of budgets and a Palestinian state.
Roughly two thirds of these demands the prime minister fully intends to carry
out anyway, though not under duress - so these Labor stalwarts are talking round
in circles.
Labor's elder statesman, former prime minister Shimon Peres is too crafty to
join this game and plans to join the government at the first opportunity. Former
defense minister Binyamin Ben Eliezer, who was displaced by Mitzna as Labor
chairman, seeks a portfolio senior to that offered Mitzna. The rivalry between
them keeps the party in turmoil, with factional dissent intense enough to disarm
Labor as an effective leader of the opposition to the Sharon administration.
These manoeuvres have left foreign minister Binyamin Netanyahu and his right
wing National Union backers in the shade, marginalized to the same extent as
Shas. To be part of Sharon's government, they too will have to backtrack on
their most extreme positions.
Speciale politieke analyse van DEBKAfile
23 februari 2003
![]() |
De aandacht voor de pogingen van Ariël Sharon om na de verkiezingen een coalitieregering te formeren is vooral uitgegaan naar het dilemma van de Arbeiderspartij die weifelde tussen het nakomen van de verkiezingsbelofte om een regering-Sharon te mijden of gehoor geven aan signalen vanuit Washington en aan boord springen. |
Op zondagochtend 23 februari bleek dat de Likoed onderhandelaars de Arbeiderspartij
buiten spel hadden gezet door een akkoord te sluiten met de Nationaal Religieuze
Partij en Shinoei (Verandering) nadat de twee genoeg gemeenschappelijke punten
hadden gevonden om samen in hetzelfde kabinet te zitten.
Samen hebben Likoed (40), Shinoei (15) en NRP (6) een meerderheid van één zetel
in de Knesset (61 van de 120 zetels). Maar dat zal genoeg zijn om Sharon door
de komende moeilijke periode van de oorlog van de VS tegen Irak te loodsen.
Daarna is alles mogelijk.
Tegelijkertijd zijn in de afgelopen 24 uur, enige sleutelvoorwaarden en grondregels
stilletjes afgeschaft - bovenal de hypothese dat iedere regering-Sharon zonder
de Arbeiderspartij automatisch in de armen van extreemrechts en de ultrareligieuzen
zal worden gedreven.
Die hypothese werd abrupt weerlegd door het nieuwe regeringsakkoord. Extreemrechts
zal zijn positie moeten matigen om zich aan te sluiten bij een regering van
een premier die zich uitgesproken heeft ten gunste van een Palestijnse staat.
De ultrareligieuzen werden op een andere manier aangepakt.
Het buitensporig belonen van de NRP, verdeeld en broos als deze is nadat het
slechts zes zetels kreeg tijdens de verkiezingen van januari, met twee luxueuze
portefeuilles van Huisvesting en Bouw en Werk en Uitkeringen, plus een onderministerschap
in het ministerie van de premier en het voorzitterschap van één van de machtigste
parlementaire commissies, was een klap in het gezicht voor de ultrareligieuze
Sefardische Shas.
Het belangrijkste deel van deze prijs is de baan van onderminister, die de macht
heeft om toe te zien op de afbraak van het Shas bastion, het begrotingsslurpende
Ministerie van Religieuze Zaken en de kandidatenlijst voor te stellen waaruit
later dit jaar de twee opperrabbijnen, de Ashkenazische en Sefardische worden
gekozen. Tot zondagochtend had de kandidaat van Shas, de opperrabbijn van Tel
Aviv, Rabbijn Shlomo Amar uit Tel Aviv, nog geen tegenkandidaat. Nu kan de NRP
met een eigen kandidaat komen: de opperrabbijn van Safed, zoon van de vroegere
nationale opperrabbijn Mordechai Eliahoe, die de geestelijk leider is van de
NRP en van grote delen van de Joodse Gemeenschappen op de West Bank en in de
Gazastrook.
Mordechai Eliahoe
De kandidaat van de partij voor het Ashkenazische Opperrabbinaat zal de opperrabbijn
van Ramat Gan zijn, Rabbijn Ya'akov Ariel, een die een harde lijn voorstaat
betreffende huwelijks- en echtscheidingszaken
Het is duidelijk dat de NRP één van zijn lievelingsovertuigingen op wilde geven
om Shinoei tegemoet te komen en genoeg invloed in de regering te kopen om de
overheersing van Shas het Verenigde Torafront in de ultrareligieuze gemeenschap
te verminderen. Geen van deze partijen had veel wapens om te vechten voor zijn
positie; Shas steeg naar 17 Knessetzetels van 11 voor de laatste verkiezingen
en het VTF kwam niet boven zijn traditionele 5 uit. Nu is het VTF zijn belangrijkste
bastion, het Ministerie van Huisvesting, aan het verliezen aan de NRP. Na deze
slag is het heel goed mogelijk dat de leider van het VTF, rabbijn Menachem Porush
zijn verbond met het hoofd van Shas, rabbijn Ovadia Yosef zal heroverwegen,
en zijn lot met Sharon gaat verbinden.
Het is duidelijk dat Sharon en Tommy Lapid van de Shinoei hebben de NRP gebruikt
als wig om aan de greep van het eens almachtige Shas te ontkomen. Geen leider
van Likoed of Arbeiderspartij was ooit in staat om in het laatste kwart van
de eeuw een regering te vormen zonder voor de eisen van Shas te moeten buiten.
Geen nationale begroting was ooit goedgekeurd zonder overgave aan de buitensporige
eisen van die partij.
Omwille van de gemeenschappelijke poging om aan deze houdgreep te ontkomen hebben
alle drie de zo verschillende partijen Likoed, Shinoei en de NRP allemaal concessies
moeten doen om een historische overeenkomst te sluiten die de regering-Sharon
voor meerdere maanden stabiel kan houden - vooral gezien de verwarring in de
oppositiebanken.
De Arbeiderspartij is slachtoffer van de eigen dilemma's geworden. De voorzitter,
Amram Mitzna, heeft zich omringd met een kring partijactivisten die zo lang
in regeringen hebben gezeten dat ze ervan overtuigd zijn dat die hun eigendom
zijn. Daarbij horen partijsecretaris Ofir Pines en de vroegere ministers Baige
Shochat, Chaim Ramon en Yuli Tamir. Deze groep is ervan overtuigd dat Sharon
gedwongen zal worden om volgens hun eisen samen te werken met de Arbeiderspartij,
de voornaamste ervan zijn: grootschalige evacuaties van Joodse nederzettingen
in Palestijns gebied, het herzien van begrotingsposten en een Palestijnse staat.
De Eerste Minister is toch al van plan ongeveer tweederde van deze eisen in
te willigen, maar niet onder dwang - zodat de leden van de Arbeiderspartij die
de formatie proberen op te houden, in een kringetje ronddraaien.
De oudste politicus van de Arbeiderspartij, vroegere premier Shimon Peres, is
te slim om mee te doen aan dit spel en is van plan om zich bij de regering aan
te sluiten zodra er een mogelijkheid zich voordoet. De vroegere minister van
defensie, Benjamin Ben Eliëzer, die door Mitzna van de troon is gestoten als
partijvoorzitter, kijkt uit naar een belangrijker portefeuille dan die aangeboden
aan Mitzna. Door de rivaliteit tussen hen blijft de partij in een staat van
verwarring, met facties die genoeg afwijken van partijstandpunten om de Arbeiderspartij
de wapens voor effectief leiderschap van de oppositie tegen de regering-Sharon
te ontnemen.
Deze manoeuvres hebben minister van buitenlandse zaken Benjamin Netanyahoe en
de aanhangers van zijn rechtse Nationale Unie in de schaduw gezet, evenzeer
gemarginaliseerd als Shas. Om deel uit te maken van de regering-Sharon, zullen
zij ook op hun schreden terug moeten keren uit hun meest extreme posities.